Aktif öğrenme, öğrencilerin öğrenme süreçlerine aktif bir şekilde ve deneyimleyerek katıldığı bir öğretim metodur. Son zamanlarda aktif öğrenmeye ilginin artma nedenlerini şöyle özetlenebilir:
Aktif öğrenme karmaşık öğrenmelere yatkın olan beynin çalışmasına uygundur ve beynin kapasitesinin gelişmesi için olanaklar sunar.
Aktif öğrenme öğretimin bireyselleştirilmesini kolaylaştırır.
Çağın gerektirdiği ömür boyu öğrenen insan yetiştirme ancak aktif öğrenme ile yetiştirilebilir. Yaşam boyu öğrenen insan sadece yalnızca etkili öğrenmeler ve öğrendiklerini etkili kullanmakla kalmaz okul dışında da öğrenmeye devam eder. Anlatılanların öğrenci tarafından aynen tekrar edilmesini gerektiren geleneksel yöntemler bu noktada etkisiz kalmaktadır.
Aktif öğrenme çok yönlü gelişim sağlayarak akademik başarıyı artırır. Güdü, tutum, kaygı gibi duyuşsal özelliklerle katılım, sınıf yönetimi gibi süreçleri olumlu yönde etkiler.
Ayrıca öğrencilerin iletişim, ekip çalışması, üst düzey düşünme becerileri gibi destekleyici öğrenme ürünlerini de geliştirmektedir.
AKTİF ÖĞRENME NEDİR?
Aktif öğrenme; öğrenenin öğrenme sürecinin sorumluluğunu taşıdığı, öğrenene öğrenme sürecinin çeşitli yönleriyle ilgili kararlar ve öz düzenleme yapma olanaklarının verildiği ve karmaşık öğretimsel işlerle öğrenenin öğrenme sırasında zihinsel yeteneklerini kullanmaya zorladığı bir bir öğrenme süreci, olarak tanımlanmaktadır.
Aktif öğrenmenin, öz düzenleme ve karmaşık öğretimsel işler olmak üzere iki koşulu vardır.
Örneğin, mevsimler konusunda köşelenme tekniği uygulandığında çocukların bol bol ön düzenleme yaptığı görülür. Çocuklar hangi mevsimi seçeceğine gerekçe hazırlarken ne zaman konuşacağına, ne zaman dinleyeceğine, örnek verip vermeyeceğine, soru sorup sormayacağına, yardım isteyip istemediğine, istiyorsa kimden isteyeceğine kendileri karar verir. Öğretmen ancak çocuklar amacın dışına çıktıkları zaman ya da yardıma gereksinim duydukları zaman devreye girer.
Örnek; Köşelenme tekniğinin mevsimler konusunda uygulama işlemleri
1.Sınıfta her bir mevsim için birer köşe ayrılması
2.Çocukların en olumlu buldukları mevsim köşesine gitmeleri
3.Aynı mevsimi seçenlerin, o mevsimi seçme nedenleri hakkında tartışmaları ve grup olarak gerekçe hazırlamaları
4.Grupların hazırladıkları gerekçeleri sınıfa sunmaları
5.Sunumlar hakkında tartışma bir sonuç çıkarma ve karar alma ( örneğin, her mevsimin olumlu ve olumsuz yanları vardır.)
Karmaşık öğretimsel işler : Öğrenme sürecinde çocuğun zihninin aktifleşmesini, öğrenilenlerin derinlemesine işlenmesini, analiz, sentez, değerlendirme gibi üst düzey düşünme süreçlerinin harekete geçmesini sağlar. Örneğin yukarıdaki mevsimler konusunu işleyen çocuklar, geleneksel yöntemlere göre öğretmen kontrolünde ders işleyen çocuklara göre daha fazla ve karmaşık düşünürler. Karşılaştırmalar ve değerlendirmeler yaparlar. Diğer çocukların düşüncelerini kabul eder ya da reddederler. Bu da bir değerlendirmedir.
Böyle uğraştırıcı işler öğrenmeyi hem eğlendiren hem geliştiren bir oyuna dönüştürür.
Aktif öğrenmenin koşullarının yerine getirilmesi ve temel düşüncelerin yaşama geçirilmesi için geliştirilmiş yüzlerce aktif öğrenme tekniği ve işi vardır. Öğretmenlere düşen bunların içinden eğitimsel amaçlara, konuya, süreye, öğrencilere ve olanaklara uygun olanları seçip uygulamaktır.